Primeira parte do artigo publicado no Nº 11 da revista LETHES (Cadernos Culturais do Limia - Inverno 2012).
Introducción
No 1750, baixo a dirección do ministro de Facenda de Fernando VI, don Zenón de Somodevilla y Bengochea (1702- 1781), I marqués da Ensenada, púxose en marcha unha magna indagación catastral nos territorios e reinos da Coroa de Castela (é dicir, a maior parte de España, excepto as illas, a Coroa de Aragón, Navarra e os Señoríos Vascos (estes últimos pertencentes á Coroade Castela pero con sistema tributario propio), prolongándose os traballos de campo ata o ano 1756. É preciso lembrar que nesa época é a Coroa de Castela a que leva o peso do Estado, xa que a Coroa de Aragón tiña unha fiscalidade máis laxa e equitativa que a castelá, e Navarra e os Señoríos Vascos estaban practicamente exentas.